PROGRAMY AKTYWNOŚCI

Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja.

Program SPH.

Krótko o programie:

Programy zostały opracowane przez Mariannę i Christophera Knill’ów, pracowników Norweskiego Instytutu Edukacji Specjalnej. Na metodę składa się 5 częsci, Program Wprowadzający oraz program Specjalny (SPH) podzielony na 4 elementy: 

- program specjalny

- program 1

- program 2

- program 3

Programy aktywności stanowią ramy, dzięki którym rozwija się kontakt społeczny, ruch
i zabawa. Mogą też stanowić punkt wyjścia dla rozwoju rozumienia i używania języka. Podstawowym ich założeniem jest przekonanie, że rozwój człowieka zależy od zdolności nabywania, organizowania i wykorzystywania wiedzy o sobie, także od tego, w jaki sposób ludzie zaznajamiają się ze swoim ciałem i uczą się, jak go używać.

Niepełnosprawność jest sytuacją, która ten rozwój utrudnia. Pojawiają się problemy
z komunikacją, wywołując brak poczucia bezpieczeństwa i zaburzenia emocjonalne.

Aby przełamywać trudności wiązane z nabywaniem i organizowaniem informacji
o sobie, należy rozwinąć świadomość ciała. Wymaga to stworzenia bezpiecznego środowiska,
w którym udaje się skoncentrować uwagę dziecka i kierować nią. Pomocna tu jest specjalnie dobrana muzyka, odzwierciedlająca rytm i mowę dostosowaną do czynności, której towarzyszy. Każdy ruch dziecka jest wspierany przez specjalny akompaniament. Jest on „sygnałem” konkretnej aktywności. Dzięki specjalnemu tonowi na początku i końcu każdej aktywności dziecko uczy się rozpoznawać sytuację, łączyć dźwięki z określoną aktywnością. Muzyka tworzy pewne czasowe ramy dla ruchu, pomagając dziecku wzmocnić kontrolę nad częściami ciała.

Bardzo ważny jest kontakt terapeuta- dziecko. Program zakłada wzrost inicjatywy dziecka, nie czyni go zależnym od osoby dorosłej. Dziecko powinno stawać się coraz bardziej świadome zależności pomiędzy swoimi ruchami a obecnością terapeuty i muzyką. Świadomość ciała uzależniona jest od doświadczania własnych ruchów w relacji z innymi ludźmi, sytuacjami i rzeczami, świadomości wykorzystywania swoich rąk, nóg, ust, ramion, stóp i całego ciała podczas zwykłych czynności, jak jedzenie czy ubieranie, komunikacji.

Najlepsze rezultaty osiąga się, gdy program jest włączony do codziennej rutyny, odbywa się regularnie i o stałej porze dnia. Należy wybrać taką porę dnia, kiedy dziecko jest optymalnie ożywione. Początkowo każde dziecko powinno pracować z tym samym terapeutą.

Program SPH to Program Specjalny, dla dzieci  z poważną niepełnosprawnością ruchową. Czynności są wyselekcjonowane na podstawie ich motorycznej prostoty, na ich opracowanie przeznacza się więcej czasu.  Naprzeciwko powinno być lustro, aby zarówno dziecko mogło się widzieć, jak i terapeuta mógł obserwować zachowanie dziecka
i odpowiednio na nie reagować. Program należy dostosowywać do indywidualnych potrzeb dziecka, powstrzymywać aktywności wywołujące stres. Należy pamiętać, że rozwój komunikacji jest ważniejszy, niż sam ruch.

Aktywności:

• Kołysanie
• Wymachiwanie rękami
• Pocieranie dłoni
• Zaciskanie i otwieranie dłoni
• Klaskanie
• Głaskanie policzków
• Głaskanie brzucha
• Głaskanie ud
• Ruchy stóp (palców)
• Ruchy nóg
• Przewracanie się (padanie)
• Relaksacja.

Bibliografia:

M.Ch. Knill, Programy aktywności. Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja, CPPPMEN,
Warszawa 1997

Bardzo ważne jest, aby dziecko czuło kontakt z osobą dorosłą. Są to ćwiczenia zarówno relaksacyjne, słuchowe, skupiające i wymagajace koncentracji uwagi. 

Można je stosować u każdego dziecka, zarówno z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym jak i z problemami dotyczącymi nadmiernej ruchliwości. Poprzez dotyk układ proprioceptywny dziecka jest dociśnięty i dziecko czuje się zrelaksowane. 

Link do ścieżki dźwiękowej (należy kliknąć w obrazek):

Program ten jest bardzo intuicyjny, należy po prostu usiąć za dzieckiem i jego kończynami wykonywać ruchy, które słyszym zgodnie z rytmem podanym w ścieżce dźwiękowej. Na początku można zrobić jeden progam, sukcesywnie zwiększając czas poświęcony na ćwiczenia.

Przykładowy film współpracy dziecka i dorosłego: